Model CAPM
Model CAPM (model wyceny aktywów kapitałowych – z ang. – capital asset pricing model) jest najpopularniejszą spośród metod bazujących na funkcjonowaniu rynku kapitałowego, a więc metod opartych na regułach inwestowania na rynku kapitałowym, gdzie kluczową rolę odgrywa zależność między oczekiwaną stopą zwrotu a poziomem ryzyka. Podstawę teoretyczną tych podejść stanowi, zapoczątkowana pracami H. Markowitza, analiza portfelowa. Koszt kapitału własnego, zgodnie z koncepcją metody CAPM, stanowi stopa zwrotu możliwa do uzyskania bez ponoszenia ryzyka powiększona o premię za ryzyko inwestowania w akcje danego przedsiębiorstwa. Premia ta jest kalkulowana jako iloczyn współczynnika beta (β) – wyrażającego poziom ryzyka systematycznego ocenianego przedsiębiorstwa – i różnicy między oczekiwaną stopą zwrotu z portfela rynkowego a przewidywaną stopą zwrotu z instrumentów wolnych od ryzyka.
Szacowanie kosztu kapitału własnego za pomocą metody CAPM przedstawia poniższa formuła[1]:
$$k_{s}=k_{rf}+ \beta \cdot (R_{m}-R_{f})$$
gdzie:
$$k_{m}$$ | - oczekiwana w określonym podokresie stopa zwrotu na rynku kapitałowym, |
$$\beta$$ | - oczekiwany w określonym podokresie współczynnik ryzyka systematycznego analizowanego przedsiębiorstwa, |
$$k_{rf}$$ | - oczekiwana w określonym podokresie stopa zwrotu z instrumentów wolnych od ryzyka, |
Wyjaśnienia wymaga, jakie wartości przyjmować w ramach poszczególnych zmiennych w powyższym modelu. Za stopę zwrotu z instrumentów wolnych od ryzyka (kRF) przyjmuje się zwykle oprocentowanie długoterminowych obligacji skarbowych. Zakłada się przy tym, że Skarb Państwa jako pożyczkobiorca jest pewny, tzn. pożyczanie pieniędzy Państwu obarczone jest zerowym ryzykiem. Współczynnik ryzyka systematycznego (β) stanowi miarę wrażliwości zmian stopy zwrotu określonego papieru wartościowego w stosunku do zmian stopy zwrotu określonego portfela rynkowego (spółek notowanych na danym rynku kapitałowym). Wyznaczając współczynnik beta dla wycenianego podmiotu nienotowanego na giełdzie papierów wartościowych należy:
- ustalić współczynnik beta dla porównywalnych spółek giełdowych,
- „oczyścić” ustalony współczynnik beta z wpływu na niego zadłużenia,
- „przeliczyć” współczynnik beta odpowiednio do zadłużenia wycenianego podmiotu.
[1] Por., tamże, s.19