W przeciwieństwie do przychodów, koszty są kategorią wewnętrzną przedsiębiorstwa i mają charakter pierwotny w stosunku do przychodów. Oznacza to, że przedsiębiorstwo, by osiągnąć przychody, musi w pierwszej kolejności ponieść koszty. Wskaźniki oparte na kosztach charakteryzują gospodarność przedsiębiorstwa.

Głównym celem analizy kosztów jest: ocena ich wielkości i struktury, porównanie obecnej wielkości kosztów z wielkościami z poprzednich okresów, rozpoznanie czynników kształtujących koszty, ustalenie odchyleń kosztów faktycznych w stosunku do przyjętej podstawy porównania, dostarczenie danych do planowania i kształtowania kosztów w przyszłości oraz wskazanie obszarów, w których istnieje możliwość ich optymalizacji.

Zakres analizy kosztów obejmuje:

• analizę kosztów całkowitych, przeciętnych, stałych, zmiennych,
• analizę kosztów jednostkowych,

W analizie kosztów całkowitych uwzględnić należy:

• koszty działalności operacyjnej (koszty w układzie rodzajowym, koszty w układzie kalkulacyjnym)
• koszty działalności inwestycyjnej
• koszty finansowe